SGP Houten over de vluchtelingenproblematiek
Hoe ziet de vluchtelingenproblematiek er uit?
De situatie in de wereld is dramatisch. In tien jaar tijd zijn er nog nooit zoveel vluchtelingen in de wereld geweest. Niet alleen in Europa, maar denk ook aan vluchtelingen in Maleisië, Mali of bijvoorbeeld de Centraal Afrikaanse Republiek. Enorme tragedies vinden plaats. Oorlog, honger, vervolging omwille van geloof, gebrek aan kansen hebben een record aantal mensen op de vlucht doen slaan. Mensensmokkelaars en gevaarlijke reizen maken het drama compleet. En het einde is nog niet in zicht. In de Hoorn van Afrika dreigt bijvoorbeeld een grote hongersnood.
Naar Europa komen vooral Syriërs, Irakezen, Afghanen, Eritreeërs en Pakistanen. Binnen Europa kiezen Serviërs en Albanezen om mee te liften in de vluchtelingenstroom. In mindere mate komen ook vluchtelingen uit West-Afrika naar Europa toe. Niet iedereen vlucht naar Europa, denk bijvoorbeeld aan de mensen uit Oost-Oekraïne, die meer naar Rusland uitwijken.
Niet alle mensen die naar Europa komen zijn vluchtelingen. Het gaat ook om migranten, die een beter leven willen opbouwen, omdat zij vinden dat er te weinig kansen in hun land zijn. Het is moeilijk om vluchtelingen en migranten van elkaar te onderscheiden, omdat motieven ook kunnen samenvallen. Zo besloten veel Syriërs uit Turkije te vertrekken, door gebrek aan kansen.
Tenslotte: de mensen die naar Europa komen, zijn vaak de sterke en rijke mensen. Armen hebben geen geld om de tocht te betalen of vol te houden. Denk bijvoorbeeld aan de Syrische middenklassen die massaal naar Europa komt. Wij moeten niet vergeten, dat er wereldwijd veel
schrijnende situaties zijn, maar waar de mensen niet in de gelegenheid zijn om weg te vluchten.
Hoe kijkt de SGP Houten tegen de vluchtelingenproblematiek aan?
De enorme tragedie raakt de SGP. Zovele duizenden mensen die door oorlog of honger worden verdreven, is hartverscheurend. Er zijn eigenlijk geen goede woorden voor. Pijnlijk is ook dat er voorlopig geen gemakkelijke oplossingen zijn.
De SGP vindt het belangrijk om mensen zo snel mogelijk te helpen. Wij worden vanuit de Bijbel geïnspireerd om mensen in nood te helpen. Jezus zelf was vluchteling in Egypte, toen Herodes Hem zocht te doden. In de bijbel wordt ook veelvuldig gerefereerd aan het verblijf van de Israëlieten in Egypte. De Israëlieten verbleven vanwege honger in Egypte. In de Bijbel refereert God hier veelvuldig naar: gedenk dat u vreemdeling was in Egypteland.
Overigens betekent voor de SGP hulp ook aanzetten tot een actieve bijdrage aan de eigen integratie en bijdrage aan de samenleving.
Tenslotte spreekt de Bijbel bij het volk Israël ook over regels voor ‘vreemdelingen’. De wetten van Israël moesten gevolgd worden. Denk bijvoorbeeld het werkverbod van ‘vreemdelingen’ op de sabbat. Nu wil SGP Houten uiteraard geen sabbat invoeren, maar de SGP vindt dat dit ons wat te zeggen heeft bij het onderwerp integratie van vluchtelingen en respecteren van bijvoorbeeld de rechtstaat in Nederland.
Hoe kijkt SGP Houten tegen oplossingen aan voor de vluchtelingen?
Voorop gesteld: een gemeente in Nederland heeft niet zoveel te zeggen over de landelijke problematiek. Alleen op lokaal niveau kan de gemeente Houten wat betekenen voor vluchtelingen die hierheen zijn gekomen of opgevangen worden.
De SGP Houten ziet het liefst een oplossing in de regio of landen waar de vluchtelingen-problematiek ontstaat. Als het gaat om niet-conflictieuze situaties, dan in het land zelf. In geval van conflicten in de regio. internationaal moet alles gedaan worden om conflicten te stoppen en op te lossen, zo nodig door inzet van militairen. Hongersnoden moeten ruim bestreden worden met hulp van de internationale gemeenschap. Op alle mogelijke manieren moeten de problemen te lijf worden gegaan.
Waarom wil SGP Houten hulp in landen zelf of de regio van herkomst?
Hier zijn een aantal redenen voor: 1) terugkeer van vluchtelingen gaat het makkelijkste als zij in de regio worden opgevangen. Terugkeer dient een belangrijk doel, namelijk de wederopbouw van een land. Vaak zijn de hoogst opgeleide en krachtigste mensen vertrokken, wat de opbouw van een nieuw kader in een land na een conflict enorm moeilijk maakt. 2) veel vluchtelingen keren vaak niet terug naar het land van herkomst, na opvang in Nederland. Het is echter niet zo dat vluchtelingen na toelating in Nederland automatisch goed meekomen. Integratie is vaak een ingewikkeld proces van velen jaren. Verschillen zijn groot en niet zelden moeilijk overbrugbaar. Dat is voor de vluchtelingen zelf moeilijk, maar ook voor Nederlanders moeilijk en financieel kostbaar.
Tussen haakjes, het gaat hierbij niet om comfortabel of afstand de hulp beoordelen. De hulp aan de vluchtelingen moet afdoende zijn. Nu moet een organisaties als UNHCR vaak bedelen om hulp, omdat ze onvoldoende middelen hebben om mensen te helpen. Schokkend is dat vluchtelingen in Libanon op rantsoen moesten, omdat er niet geld genoeg is voor eten. Dan hebben wij het nog niet over scholing of warmte in geval van lage temperaturen! Vluchtelingen mogen in kampen ook vaak niets doen, uitzonderingen daargelaten. In Jordanië bijvoorbeeld is in veel kampen gewoon handel mogelijk, waardoor veel mensen toch geld kunnen verdienen.
Daarnaast vindt SGP Houten dat ook mensen in Nederland moeten opgevangen worden. Niet in plaats van hulp in de regio, maar aanvullend.
Hoe kijkt SGP Houten aan tegen hulp aan vluchtelingen in Nederland?
Nederland heeft zich internationaal en Europees verplicht tot opvang van vluchtelingen. Het systeem werkt in ‘normale’ tijden prima. Vluchtelingen melden zich bij een asielzoekerscentrum (AZC) en hun asielaanvraag wordt in behandeling genomen. Na een periode van zo’n 3 maanden weten asielzoekers of ze in aanmerking komen voor asiel. Vervolgens worden de vluchtelingen naar rato over de Nederlandse gemeenten verdeeld.
Door de hoge aantallen vluchtelingen loopt dit systeem vast. De AZC’s zitten vol en daarom worden er nieuwe locaties bijgebouwd. Omdat dit niet voldoende is om vluchtelingen op te vangen zijn ook noodlocaties geopend voor 3 – 6 maanden opvang, als een soort satellieten van AZC’s. Omdat dit ook niet voldoende is, is er ook crisisnoodopvang. Opvang voor 3 dagen tot enkele weken, totdat er plek is in een AZC of een noodlocatie. Ook dit systeem lijkt, bij de hoge aantallen asielzoekers die naar Nederland komen, vast te lopen.
SGP Houten is voorstander van vier maatregelen op korte termijn:
– Snelle selectie aan de poort. Vluchtelingen die niet in aanmerking komen, moeten zo snel mogelijk terug. Albanezen en Serviërs komen niet in aanmerking voor een asielstatus. Waarom zou je deze mensen dan opvangen? Een systeem, zoals deze bij vliegvelden wordt gehanteerd, is aan te bevelen.
– Snelle opening van kleinere locaties in het land. Het Centraal Opvangorgaan Asielzoekers (COA) wil graag grote locaties, wegens kosten-technische redenen. De SGP ziet graag kleine locaties.
– Snelle aanbieding van woonruimte in gemeentes voor opvang van statushouders (asielzoekers, die een verblijfsvergunning krijgen), om ruimte in de AZC’s te maken.
– Tenslotte zal toch ook aan de buitengrenzen van Europa moeten gekeken worden hoe vluchtelingen opgevangen kunnen worden. Er zijn geen eindeloze opvangmogelijkheden in een dichtbevolkt land als Nederland. Nederland moet dus ruimhartig landen in de regio ondersteunen, zoals Libanon en Jordanië.
Waarom wil SGP Houten kleine locaties (noodopvang en/of AZC) voor tijdelijke opvang?
Hiervoor zijn twee belangrijke redenen:
– Lokaal draagvlak. Opvang moet passen bij de schaal van de gemeente. Draagvlak voor opvang is belangrijk, omdat het vluchtelingenprobleem nog lang niet opgelost is en gemeenten zich klaar moeten maken voor opvang op langere termijn. Willen vluchtelingen een kans krijgen om te integreren, is lokaal draagvlak belangrijk. Bij de opzet van een AZC is het COA verantwoordelijk
voor de opzet van het centrum. In geval van crisisopvang is de gemeente verantwoordelijk. Grootschalige crisisopvang kost veel ambtelijke capaciteit. De eerder georganiseerde crisisopvang in Houten kostte veel ambtelijke capaciteit. Dit is niet haalbaar voor een langere periode.
– De huidige opzet van met name AZC’s is niet zonder problemen. Als vluchtelingen van verschillende afkomsten, religies en culturen dicht op elkaar gepakt zitten in een gebouw, en dat voor een langere termijn én zonder duidelijk perspectief of mogelijkheden om zich in te zetten, verwachten wij problemen. Veel mensen hebben verschrikkelijke situaties meegemaakt, tijdens de vlucht of bijvoorbeeld in de oorlog in Syrië. Veel asielzoekers vervelen zich en zijn daardoor vaak depressief. Culturele verschillen of godsdienstige verschillen leiden soms ook tot problemen. Kleinschalige opvang met zinvolle activiteiten kunnen deze mogelijke problemen voorkomen.
Hoe kijkt SGP Houten aan tegen een kleine noodopvang in Houten?
De gemeente Houten heeft zo’n 14 dagen noodopvang geleverd aan 171 vluchtelingen. De opvang was erg goed geregeld en zeer gewaardeerd door vluchtelingen. Vrijwilligers en kerken hebben veel hulp gegeven. De SGP is zeer te spreken over deze vorm van hulp en staat open voor nieuwe, soortgelijke opvangsituaties in Houten. Doordat de huidige noodopvang vol zitten, moeten veel vluchtelingen van locatie naar locatie verhuizen. Dat is verre van ideaal.
De gemeente moet wel goed kijken naar de capaciteit om opvang te regelen. Omdat crisisopvang qua organisatie 100% op het bordje van de gemeente komt, vraagt dit veel van het ambtelijke apparaat. De gemeente kan dit momenteel niet voor een langere periode aan.
Hoe kijkt SGP Houten aan tegen een AZC?
De SGP is geen voorstander van een AZC in de huidige, bekende vorm. Dat gaat om opvang van 600 of meer asielzoekers op één locatie. Er zijn verschillende redenen voor onze opvatting hierover:
– Houten heeft op dit moment geen locaties die voldoen aan de eisen van COA. Deze zou dan eerst gebouwd moeten worden. Daar gaat de nodige tijd overheen. Alleen kleinschaligere vormen van AZC zouden mogelijk zijn op korte termijn. Maar dat wil COA niet. Wij pleiten daarom voor aanpassing van regels van het COA.
–Wij willen graag kleinschalige dorpsopzet van een AZC, waarbij mensen ook activiteiten kunnen uitvoeren en eenvoudig contacten kunnen onderhouden met de lokale bevolking. AZC’s zijn nu toch vooral leefcentra op zichzelf.
Als randvoorwaarde voor een AZC vindt de SGP tenslotte participatie van de lokale bevolking belangrijk. Er moet dus draagvlak onder de bevolking gezocht worden door de gemeente. Een actief participatietraject is daarom belangrijk.
Hoe kijkt SGP Houten aan tegen aanbieding van woonruimte in Houten?
Dat is geen gemakkelijk vraagstuk. Statushouders krijgen vaak een sociale huurwoning. De wachtlijst hiervoor is zo’n 10 jaar in Houten. Statushouders kregen tot voor kort voorrang, maar deze regel is recent landelijk geschrapt.
Woonruimte zal dus bijgebouwd moeten worden of huidige gebouwen geschikt gemaakt moeten worden voor huisvesting. Denk hierbij aan kantoren. Beide oplossingen vragen tijd en een goed plan van aanpak.
De SGP is hierbij geen voorstander van het huisvesten van veel statushouders in één groot gebouw. Voor integratie is het belangrijk dat statushouders tussen Houtenaren komen wonen. Hierboven hebben wij de nadelen van grootschalige opvang al genoemd. Mocht een groot gebouw worden omgebouwd, heeft het de voorkeur om een mengvorm te kiezen: bijvoorbeeld door ouderen, studenten en statushouders samen te huisvesten. Overigens zien vastgoedbeheerders gebouwen met enkel statushouders vaak niet zitten. De verwachte verhuurbaarheid op termijn van een dergelijk pand is moeilijk. Daarnaast moet een dergelijke huisvesting altijd in samenspraak met omwonende worden vormgegeven.
De SGP heeft in oktober een motie ondersteunt om proactief te kijken naar mogelijkheden voor huisvesting van statushouders in Houten. Wij willen hier nog benadrukken, dat voor SGP Houten kwaliteit gaat boven kwantiteit bij de (permanente) huisvesting van statushouders.
Opvang van statushouders is toch meer dan woonruimte aanbieden?
Ja, zeker. Statushouders krijgen hulp bij inburgering, zoeken naar werk, leren van de taal, scholing van kinderen enzovoorts.
Hoe is de toewijzing van statushouders geregeld?
Gemeenten krijgen op dit moment naar rato statushouders toegewezen. Als er bijvoorbeeld 40,000 statushouders in 2015 verwacht worden, krijgt Houten op basis van inwoneraantal een aantal statushouders toegewezen. Houten verwacht heeft op het moment, in 2015, 80 statushouders. Volgend jaar wordt een dubbeling verwacht, of zelf meer dan dat. Een statushouder heeft het recht zijn of haar gezin naar Nederland te halen, waardoor een aantal van 200 statushouders ook lokaal zomaar kan verdubbelen. Er kan geen keuze gemaakt worden uit de statushouders. Opvang is verplicht. Er worden geen eisen van inburgering van het Rijk aan gemeenten. Het zijn de statushouders zelf die hier invulling aan moeten geven. Het is de vraag of dit een wenselijke situatie is, omdat het inburgeringsbeleid vooral lokaal gestalte moet krijgen.
Statushouders krijgen een status voor bepaalde tijd. Zo krijgen Syriërs een status voor 5 jaar. Als ze binnen 3 jaar hun inburgeringsexamen halen, dan mogen ze Nederlander worden. Statushouders moeten dus cursussen volgen. Voor de cursussen kunnen ze geld lenen.
Wat vindt de SGP van de opvang van statushouders?
De SGP verwacht dat statushouders niet zomaar zullen terugkeren naar het land van herkomst. Dit liet de grootschalige opvang van statushouders in de jaren ’90 ook zien. De SGP wil daarom dat statushouders goed worden geholpen bij integratie. Wil je in Nederland een kans maken, dan zal er flink op integratie moeten ingezet worden. SGP Houten denkt dat de lokale overheid meer moet doen aan de inburgering van statushouders, dan landelijk wordt vereist.
Een andere uitdaging is sociale cohesie. Het is niet vanzelfsprekend dat statushouders zich aanpassen aan de Nederlandse cultuur. Voor de sociale cohesie in Nederland is het belangrijk, dat statushouders zich aanpassen aan de Nederlandse rechtstaat. Een waarden en normen manifest ondertekenen is daarom een idee, dat serieus aandacht verdient. Landelijk gezien verdient het uitdelen van een vertaling van de grondwet in de taal van een asielzoeker navolging.
Samengevat: de SGP wil statushouders opvangen als er óók een duidelijke agenda komt voor integratie in de lokale samenleving.
Graag zou de SGP ook meer keuze krijgen bij de opvang van statushouders. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan:
– Gezinnen. Houten is jong en gezinnen passen hier goed bij;
– Werkgelegenheid: statushouders zouden kunnen worden geselecteerd op professie. In Houten is bijvoorbeeld nauwelijks industrie, wel fruitboomgaarden en dienstverlening. Als hierbij aangesloten kan worden, maken statushouders meer kans op werk.
Wat komt daarbij kijken, lokale integratie?
In willekeurige volgorde, is de SGP voorstander voor een plan, waarin aandacht wordt besteed aan:
– Scholing van kinderen van asielzoekers. Bij verhoging van het aantal kinderen, moet een plan gemaakt worden voor scholing van kinderen van asielzoekers, omdat het reguliere onderwijs dit dan niet zonder meer aankan.
– Werkgelegenheid. Bij ons is bijstand een vangnet. Voor statushouders is bijstand een startpositie. Dat vraagt een andere arbeidsmarktactivering. Daarnaast denken wij niet dat het eenvoudig wordt om alle statushouders aan het werk te krijgen. Landelijk is het al lastig om de werkloosheidspercentage van 6% naar beneden te krijgen. Statushouders staan vaak nog verder op afstand van de arbeidsmarkt, door scholingstekort, taalproblemen, etc.
– Psychologische hulp. Veel statushouders hebben psychologische problemen. Lokaal zal hiervoor een actieplan moeten gemaakt worden om dit op te vangen.
– Taalonderwijs. De statushouders moet volgens de Nederlandse regels zelf taalonderwijs regelen. In een aantal gevallen is dit teveel gevraagd van een statushouders. Hulp is daarom nodig bij de organisatie hiervan. Ook zou taalonderwijs veel meer in groepen kunnen plaatsvinden.
– Nederlandse regelgeving. Statushouders vinden het doorgronden van het Nederlandse systeem met veel regels vaak lastig. Het is daarom belangrijk dat statushouders maatjes krijgen. Van Houten en Co helpt nu 80 statushouders met vrijwilligers. De capaciteit van Van Houten en Co zal moeten worden uitgebreid.
– Draagvlak creëren. Het is erg belangrijk om met Houtenaren te communiceren over de komst van meer statushouders. Wat betekent dit? Is hier draagvlak voor? Hoe kunnen deze mensen geholpen worden? Graag wil SGP Houten dat actief met Houtenaren hierover in gesprek gegaan wordt.
– Lokaal initiatief op gebied van waarden, normen en burgerschap. Deels is dit al onderdeel van inburgeringsexamen, maar zou lokaal nog nadere invulling kunnen krijgen. Wij denken bijvoorbeeld aan een soort ’tocht’ door Houten, waarbij allerlei initiatieven en instellingen bezocht worden, waar ook uitleg wordt gegeven over Houtense manier van doen en gedragscode. Denk bijvoorbeeld aan sportverenigingen. Deels wordt dit nu gedaan door vrijwilligers, maar dit zou nog een programmatischer karakter kunnen krijgen, mogelijk zelf afgesloten met een soort certificaat.
– Tenslotte: ook de financiën tellen. Een plan, zoals hier boven, kost geld. Geschat 4000 euro per statushouder per jaar. Op dit moment krijgen wij hiervoor 1000 euro per statushouder van het Rijk. Dat vinden wij niet reëel. SGP Houten pleit daarom voor meer geld van het Rijk. De afgelopen jaren hebben wij 10 miljoen bezuinigd, de integratie van statushouders zal verder op de begroting van Houten drukken. Natuurlijk kan gekeken worden hoe de bevolking kan worden ingeschakeld, en alternatieve oplossingen verzonnen kunnen worden, maar steun van het Rijk is ook een principekwestie: het Rijk bepaalt, dus zal ook moeten betalen.
Wel of geen geld van het Rijk, SGP Houten wil lokaal dat reëel wordt ingezet op de integratie van statushouders. Hiervoor zal zo nodig geld in de begroting moeten gevonden worden. Integratiebeleid is niet eenvoudig, maar de lange termijneffecten van niet inzetten op integratie zijn zo schadelijk dat SGP Houten inzetten op integratie van het grootste belang vindt.
